“Qo‘rg‘on sirlari”, “Klyukva sharbati” va “Qalbim eshigini qoq” filmlari shunchaki hamma narsadan ustun kela oladigan buyuk muhabbat haqidagi seriallar emas. Bu har bir kishi duch kelishi mumkin va hal qilinishi kerak bo‘lgan o‘tkir ijtimoiy muammolar
hisoblanadi
.
1. Ijtimoiy tengsizlik
“Klyukva sharbati” serialida Fotih oilasining puli va aloqalari tufayli bolani Doadan olib qo‘yadi. Aynan shu narsa oilalar o‘rtasidagi bo‘shliqni ta’kidlaydi. Kiviljim yaxshi pul topadi, uning qizlari hech narsaga muhtoj emas, Alevning o‘z biznesi bor, bu esa yaxshi daromad keltiradi. Ammo bularning barchasi Unal oilasining boyligi bilan solishtirganda shunchaki chang bo‘lib, ular o‘zlariga xohlagan narsalarini sotib olishlari mumkin.
Xuddi shu muammoni “Qalbim eshigini qoq” filmida ham ko‘rish mumkin. Eda oddiy gul sotuvchisi bo‘lgani uchun unga nisbatan hurmatsizlik bilan munosabatda bo‘lishadi va unashtiruv kechasida Serkan Bolatning oilasidagi yuqori maqomli do‘stlari oldida mulzam bo‘ladi. “Ijaraga sevgi”da Defne Omer xoladan odamning shaxsiyatiga teguvchi taklif oladi, chunki u bechora ofitsiant tirikchilik uchun har qanday ishni bajarishga tayyor ekanligiga ishonchi komil edi.
2. Nosog‘lom munosabatlar
Tomoshabinlarga yoqadigan teleseriallarning deyarli barcha syujetlari haqoratli va zaharli munosabatlar asosiga qurilgan. Na Ferit va Seyran, na Serkan va Eda, na Doa va Fotihning sevgilarida sog‘lom munosabat bor. Shu sababli turk seriallarini taqiqlash kerak deb hisoblaydiganlar ham bor, chunki ular aslida umr yo‘ldoshi bilan munosabatlarning noto‘g‘ri modelini efirga uzatadi.
Biroq boshqa tomondan o‘ylab ko‘rsangiz, bunday munosabatlardan nima qilmaslik va qanday yigitlardan qochish kerakligi haqida xulosa chiqarishingiz mumkin. Shunda o‘zingizni noxush va og‘riqli vaziyatlardan saqlab qolasiz. Bundan tashqari, turk seriallari prodyuserlari bunday romanlarni ideallashtirmaydi, masalan “Qalbim eshigini qoq” dastlab ijtimoiy drama emas, balki yengil roman bo‘lgan. Eda va Serkan haqidagi hikoya yaxshi yakunlanishi mantiqan to‘g‘ri, chunki tomoshabinlar boshqa yakunni qabul qilmagan bo‘lardi.
3. Maishiy zo‘ravonlik
Turkiyada bu mavzu ayniqsa oxirgi paytlarda tez-tez ko‘tarilmoqda. Ikki raqobatchi loyiha “Qo‘rg‘on sirlari” va “Klyukva sharbati” buning yorqin dalilidir. Shunisi e’tiborga loyiqki, oiladagi zo‘ravonlik nafaqat qizlarga qilinadi. Ushbu loyihalarda oila a’zolariga qo‘l ko‘tarish allaqachon odatiy holdir.
Seyran va Ferit qissasida Xolis og‘a hech ikkilanmay, o‘ziga yoqmaganlarning hammasini uradi. Oila boshlig‘ining totalitar nazorati ko‘pincha boshqalarga qo‘l ko‘tarishi bilan xarakterlanadi. Kazim ham doimiy zo‘ravonlik tufayli qizlari hamda xotinini qo‘rqoq va asabiy qilib qo‘yadi.
“Klyukva sharbati”da ham shunday muammoni ko‘rish mumkin. Qiz majburan turmushga beriladi, to‘y oqshomida erining aybi bilan reanimatsiyaga tushib qoladi. Aynan shu manzara tufayli ular serialni bo‘lmagan voqealarni ko‘rsatishda ayblab, taqiqlamoqchi bo‘lishadi. Biroq bu rolni ijro etgan aktrisaning ijtimoiy tarmoqlardagi shaxsiy sahifasiga qizlarning yuzlab va hatto minglab izohlari muammo mavjudligini aniq ko‘rsatdi.
4. Hisob-kitobga asoslangan nikoh
Afsuski, uyushtirilgan nikohlar nafaqat Turkiyada, balki butun dunyoda keng tarqalgan muammo. Ko‘pincha badavlat oilalar turmush qurmoqchi bo‘lgan odamdan uning ehtiyojlari va istaklarini so‘ramasdan, o‘zaro oila qurishni va boyliklarini ko‘paytirishni xohlashadi. “Qalbim eshigini qoq”da uyushtirilgan nikohni ko‘rdik, buni qaysidir ma’noda hisob-kitobli nikoh deb atash mumkin, chunki oxirida Eda stipendiya olib, Italiyada o‘qishi, Serkan esa Selinga uylanishi kerak edi.
“Qo‘rg‘on sirlari” filmida Seyran o‘zini haqiqiy asirlikda, aniqrog‘i, oltin qafasda ko‘radi. Qizni o‘z otasi Ko‘rxanlar oilasiga “sotgan” va qahramonning birinchi to‘y kechasi erining ma’shuqasi bilan uchrashishdan boshlangan. Keyinchalik qiz Ferit bilan munosabatlarini bir oz bo‘lsa-da yo‘lga qo‘yish uchun ko‘p qiyinchiliklarni yengishga majbur bo‘ladi. Bu ayzbergning faqat uchi, qolgani esa “Klyukva sharbati”da ko‘rsatilgan.
5. Munosabatlarda va nikohdagi xiyonat
Xiyonat turk seriallarida syujet rivojlanishining tamal toshi hisoblanadi. Aslida bu juda muhim masala, chunki bunga dosh berish odatiy hol emas. Xiyonatlarni kechirish haqidagi seriallar kimdir shunchaki o‘zini bosib o‘tib, o‘z shaxsiga nisbatan hurmatsizlikka ko‘z yumgani haqidagi filmlardir. Bunday vaziyatda sevgilingizning xiyonatini oqlay olmaysiz, unga ko‘z yumib, hayotdan zavqlanishda davom eta olmaysiz.
Ferit doimo Seyranning his-tuyg‘ularini e’tiborsiz qoldiradi, ko‘ngilxushlik qilishga qaror qilgan Fotihning aybi bilan Doa bir farzandini yo‘qotadi. Agar sodir bo‘layotgan voqealardan to‘g‘ri xulosa chiqarsangiz, turk seriallari tomoshabinlarni o‘zini hurmat qilishga va sizga nisbatan yomonlik qilganlarni kechirmaslikka o‘rgatishini tushunish mumkin.
6. Bulling (Bezorilik)
Maktabdagi bezorilik muammosi ko‘plab turk loyihalarida uchraydi. “Klyukva sharbati” serialida Kiviljim talabalaridan biriga bezorilik qilganlarni jazolash uchun butun bir tadbir uyushtirib, bullingga qarshi kurashishga harakat qiladi. “O‘qituvchi” filmida esa bosim natijasida maktab o‘quvchilaridan biri o‘z joniga qasd qilgani haqida hikoya qilinadi.
Afsuski, bezorilik faqat maktablarda mavjud emas. Buni universitetda, ishda va hatto oilada uchratish mumkin. Bezorilik uning qurboni bo‘lgan shaxsning jiddiy ruhiy holatiga ta’sir qiladi, bu o‘z-o‘ziga zarar yetkazishi va hatto o‘limga olib kelishi mumkin, shuning uchun nafaqat bu masalani ta’kidlash, balki turk seriallarida bo‘lgani kabi muammoni hal qilish mumkinligini ko‘rsatish juda muhimdir.
Mavzuga oid yangiliklar